Tiêu chuẩn lao động quốc tế căn bản về áp dụng quyền tổ chức và thương lượng tập thể quy định trong Công ước số 98 thể hiện giá trị tiến bộ của nhân loại về lao động, phản ánh kết quả đấu tranh lâu dài của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới trong đó có Việt Nam – là một quốc gia thành viên của Tổ chức Lao động Quốc tế. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, vấn đề bảo đảm quyền lợi của người lao động hài hòa với quyền lợi của người sử dụng lao động ngày càng được coi trọng trên cơ sở người lao động là người trực tiếp làm ra các sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ trong thương mại nên họ cũng phải được hưởng lợi, chia sẻ thành quả lao động và được bảo đảm các điều kiện lao động cơ bản. Nếu Việt Nam gia nhập Công ước số 98 thì các giá trị tiến bộ của nhân loại về lao động được thi hành, góp phần duy trì sự tương hỗ giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội và đặc biệt tăng cường lòng tin của người lao động vào Đảng, nhà nước, là cơ sở cốt lõi để ổn định chính trị - xã hội. 

Việc gia nhập Công ước số 98 của ILO sẽ góp phần củng cố và tăng cường cơ sở pháp lý để người lao động và người sử dụng lao động tiến hành thương lượng tập thể, ký kết thỏa ước lao động tập thể, tăng cường quan hệ lao động hài hòa, tạo ra môi trường lao động ổn định và có thể dự báo được các tác động bởi vì xung đột giữa người sử dụng lao động và người lao động có thể được giải quyết thông qua thương lượng tập thể và đối thoại xã hội để tìm ra giải pháp chung có lợi cho cả hai bên. Bên cạnh đó, nghiên cứu và kinh nghiệm của quốc tế cho thấy rằng đối thoại xã hội hiệu quả giúp doanh nghiệp và chính phủ đưa ra quyết định đúng đắn  và kịp thời hơn căn cứ trên những thông tin thường xuyên thu thập được được, giúp đảm bảo an ninh trong chính doanh nghiệp, địa phương và quốc gia. 

Hệ thống thương lượng tập thể minh bạch, hiệu quả góp phần làm cho phân chia thu nhập công bằng hơn ở cấp độ xã hội. Đây chính là chức năng quan trọng của quan hệ lao động. Trên thực tế việc hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế toàn cầu có xu hướng nới rộng khoảng cách giữa các thành phần kinh tế khác nhau và tăng biến động trong một xã hội, điều này có thể đe dọa sự gắn kết xã hội và bền vững lâu dài của phát triển kinh tế. Chính vì vậy, cơ chế thương lượng tập thể hiệu quả có thể làm giảm thiểu các tác động tiêu cực của toàn cầu hóa và hài hòa quan hệ lao động giữa người sử dụng lao động và người lao động. Quan hệ lao động ổn định, hài hòa có tác động tích cực đến nền kinh tế trong bối cảnh toàn cầu hóa và góp phần đáng kể đảm bảo thực hiện tốt công bằng xã hội. Đây cũng chính là chủ trương đường lối mà Đảng và Nhà nước đã đề ra, công bằng xã hội chính là một trong các yếu tố tiên quyết của một nền chính trị - an ninh ổn định, củng cố vững chắc niềm tin của người dân đối với chế độ xã hội chủ nghĩa.  

Với tư cách quốc gia thành viên của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), theo Tuyên bố năm 1998 của ILO về các nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động, dù Việt Nam gia nhập hay chưa gia nhập đều phải có nghĩa vụ tôn trọng, thúc đẩy và thực hiện một cách có hiệu quả các quyền và nguyên tắc cơ bản này. Việc Việt Nam gia nhập Công ước số 98 sẽ là dấu mốc quan trọng, tăng cường cam kết chính trị của Việt Nam về việc thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ quốc gia thành viên ILO. Đặc biệt trong bối cảnh nước ta đang hội nhập kinh tế - quốc tế một cách sâu rộng, đã tham gia vào Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và chuẩn bị tiến tới việc tham gia Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), việc gia nhập Công ước số 98 nói riêng và các Công ước cơ bản còn lại của ILO nói chung là một việc làm cần thiết trong thời điểm hiện nay. Hơn nữa , yêu cầu về việc tuân thủ các tiêu chuẩn lao động quốc tế căn bản đồng thời yêu cầu thực hiện các nỗ lực một cách liên tục và chắc chắn tiến tới gia nhập các công ước cơ bản còn lại của ILO tiếp tục được nhắc lại tại Chương về Thương mại và phát triển bền vững tại Hiệp định EVFTA. Và trong Hiệp định CPTPP cũng có quy định các nước thành viên cam kết thông qua và duy trì trong luật và trên thực tế những tiêu chuẩn lao động quốc tế cơ bản theo Tuyên bố năm 1998 của ILO.  

1. Bản tin Quan hệ lao động số 29, Quý II/2019 của Trung tâm Hỗ trợ phát triển quan hệ lao động.

2. Báo cáo số 152/BC-CP ngày 02/5/2019 của Chính phủ Về việc gia nhập Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế về Áp dụng những nguyên tắc của quyền tổ chức và thương lượng tập thể.