Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV, Chính phủ sẽ trình Quốc hội về đề án thực hiện thí điểm không tổ chức Hội đồng nhân dân phường tại thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026. Việc thực hiện thí điểm không chỉ nhằm từng bước đổi mới, sắp xếp tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của tổ chức bộ máy chính quyền địa phương mà còn góp phần phát huy quyền làm chủ của nhân dân; tăng cường tính năng động, tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền thành phố. 

Quy định việc thực hiện thí điểm việc không tổ chức HĐND phường tại Hà Nội bắt đầu từ nhiệm kỳ 2021 - 2026. Theo đó, tại 177 phường nơi thực hiện thí điểm, HĐND phường chấm dứt hoạt động khi nhiệm kỳ 2016 - 2021 kết thúc, UBND phường nhiệm kỳ 2016 - 2021 tiếp tục hoạt động cho đến khi UBND phường nhiệm kỳ 2021 - 2026 được thành lập.

Nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường theo đó cũng có những điểm mới đó là ngoài việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các quy định khác của pháp luật, HĐND các quận, thị xã này sẽ được bổ sung 04 nhiệm vụ, quyền hạn về: 

- Quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân sách phường; điều chỉnh dự toán ngân sách phường trong trường hợp cần thiết; phê chuẩn quyết toán ngân sách phường;

- Quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án trên địa bàn phường theo quy định của pháp luật;

- Quyết định danh mục các chương trình, dự án thuộc kế hoạch đầu tư trung hạn nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn phường; quyết định chương trình, dự án đầu tư quan trọng trên địa bàn phường được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước;

- Giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở phường; giám sát văn bản quy phạm pháp luật của UBND phường; giám sát việc thực hiện ngân sách phường đã được HĐND quận, thị xã quyết định.

Ủy ban nhân dân quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường cũng được bổ sung 02 nhiệm vụ, quyền hạn đó là: Lập dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, dự toán thu, chi ngân sách địa phương (bao gồm dự toán thu, chi ngân sách các phường), trình HĐND cùng cấp quyết định và phê duyệt kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của phường. Điều này sẽ giúp UBND chủ động hơn trong việc lập dự toán thu chi ngân sách và triển khai các dự án đầu tư đối với địa phương cấp dưới.

Cùng với đó, Chủ tịch UBND quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường cũng được tăng cường thêm các nhiệm vụ, quyền hạn về bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, cách chức, khen thưởng, kỷ luật chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên Ủy ban nhân dân phường và nâng quyền trong việc tuyển dụng, sử dụng, quản lý, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức phường.

Ngoài ra, khi không tổ chức HĐND thì chức năng và cơ cấu tổ chức của UBND phường cũng có sự thay đổi đáng kể. Theo đó, một số điểm đổi mới rõ rệt như sau: 

- UBND phường nơi không tổ chức HĐND là cơ quan hành chính nhà nước trực thuộc UBND quận, thị xã; quyết định các chủ trương, biện pháp phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh trên địa bàn theo quy định của pháp luật và phân cấp của UBND cấp trên; bảo đảm sự chỉ đạo, quản lý thống nhất trong bộ máy hành chính nhà nước từ trung ương đến cơ sở;

- UBND phường nơi không tổ chức HĐND có từ ba đến năm thành viên, gồm Chủ tịch, một đến hai Phó Chủ tịch và Ủy viên phụ trách quân sự, Ủy viên phụ trách công an;

- UBND phường loại I, loại II có không quá hai phó chủ tịch; UBND phường loại III có một phó chủ tịch;

- Chủ tịch, phó chủ tịch UBND phường là cán bộ giữ chức danh lãnh đạo quản lý, trực thuộc UBND quận, thị xã. Công chức phường do UBND quận, thị xã tuyển dụng, quản lý.

Không chỉ về mặt chức năng và cơ cấu tổ chức, khi không có HĐND thì nhiệm vụ, quyền hạn của UBND phường cũng được mở rộng. Cụ thể, ngoài việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại các khoản 2, 3 Điều 63 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương, các quy định khác của pháp luật có liên quan, UBND phường nơi không tổ chức HĐND phường được bổ sung 06 nhiệm vụ, quyền hạn sau đây: