Câu hỏi: Pháp luật quy địnhnhư thế nào về dự kiến cơ cấu, thành phần những người được giới thiệu ứngcử đại biểu Hội đồng nhân dân?

Trả lời:

Căn cứĐiều 9 Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đạibiểu Hộiđồng nhân dân 2015, dự kiến cơ cấu, thành phần những ngườiđược giới thiệu ứng cử đại biểu HĐND được quy định như sau:

Căn cứ vào số lượng đạibiểu Hội đồng nhân dân được bầu ở mỗi đơn vị hành chính theo quy định của Luậttổ chức chính quyền địa phương, sau khi thống nhất ý kiến với Ban thườngtrực Ủy ban Mặt trận Tổ quốcViệt Nam và Ủy ban nhân dâncùng cấp, chậm nhất là 105 ngày trước ngày bầu cử:

- Thường trực Hội đồngnhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Thường trực Hội đồng nhân dânhuyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộctrung ương dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng người của tổ chức chínhtrị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xãhội, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mình và các đơn vị hànhchính cấp dưới, đơn vị sựnghiệp, tổ chức kinh tế trênđịa bàn được giới thiệu để ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấphuyện, trong đó bảo đảm có ít nhất ba mươi lăm phần trăm tổng số người trong danh sách chính thức những người ứngcử đại biểu Hội đồng nhân dân là phụ nữ; số lượng người ứng cử là người dân tộcthiểu số được xác định phù hợp với tình hình cụthể của từng địa phương;

- Thường trực Hội đồngnhân dân xã, phường, thị trấn dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng người của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xãhội, tổ chức xã hội, đơn vị vũtrang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mình và thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum,sóc, tổ dân phố, khu phố, khóm, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế trên địa bàn được giới thiệu để ứng cử đạibiểu Hội đồng nhân dân cấp xã, trong đó bảo đảm có ít nhất ba mươi lăm phầntrăm tổng số người trong danhsách chính thức những người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân là phụ nữ; sốlượng người ứng cử là người dân tộc thiểu số được xác định phù hợp với tìnhhình cụ thể của từng địa phương;

- Dự kiến cơ cấu, thànhphần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhândân của Thường trực Hội đồng nhân dân ở mỗi cấp được gửi đến Hội đồng bầu cửquốc gia, Thường trực Hội đồng nhân dân cấp trên trực tiếp, Ban thườngtrực Ủy ban Mặt trận Tổ quốcViệt Nam và Ủy ban bầu cử cùngcấp.

Cụ thể theo Điều 2 Nghị quyết 1187/NQ-UBTVQH14 ngày 11/01/2021 về Hướng dẫn việc xác định dựkiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đạibiểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026, quy định:

- Căn cứ vào số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân được bầu,nguyên tắc về việc bảo đảm số dư khi lập danh sách người ứng cử đại biểu Hộiđồng nhân dân quy định tại khoản 3 Điều 58 của Luật Bầu cửđại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhândân cấp tỉnh, cấp huyện, sau khi thống nhất ý kiến với Ban Thường trực Ủy banMặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban nhân dân cùng cấp, dự kiến cụ thể cơ cấu,thành phần, phân bổ số lượng người của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị -xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mìnhvà các đơn vị hành chính cấp dưới, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế trên địabàn được giới thiệu để ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân ở đơn vị hành chínhcấp mình.

- Căn cứ vào số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân đượcbầu, nguyên tắc về việc bảo đảm số dư khi lập danh sách người ứng cử đại biểuHội đồng nhân dân quy định tại khoản 3 Điều 58 của Luật Bầucử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồngnhân dân cấp xã, sau khi thống nhất ý kiến với Ban Thường trực Ủy ban Mặt trậnTổ quốc Việt Nam và Ủy ban nhân dân cùng cấp, dự kiến cụ thể cơ cấu, thànhphần, phân bổ số lượng người của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội,tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấp mình và cácthôn, tổ dân phố, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế trên địa bàn được giớithiệu để ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân ở đơn vị hành chính cấp mình.

- Việc dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng ngườiđược giới thiệu để ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân ở mỗi đơn vị hành chínhphải bảo đảm dân chủ, công tâm, khách quan, minh bạch; coi trọng chất lượng,lựa chọn đại biểu là những người tiêu biểu về phẩm chất, đạo đức, uy tín, trítuệ; đồng thời bảo đảm cơ cấu hợp lý trong các tổ chức chính trị, tổ chức chínhtrị - xã hội, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan nhà nước ở cấpmình và các đơn vị hành chính cấp dưới (đối với cấp tỉnh, cấp huyện), các thôn,tổ dân phố (đối với cấp xã), đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế trên địa bàn; cóđại diện của các thành phần xã hội, nghề nghiệp, tôn giáo, độ tuổi và đáp ứngcác yêu cầu sau đây:

+ Bảo đảm cóít nhất là 35% tổng số người trong danh sách chính thức những người ứng cử đạibiểu Hội đồng nhân dân là phụ nữ; phấn đấu tỷ lệ phụ nữ trúng cử là khoảng 30%tổng số đại biểu Hội đồng nhân dân;

+ Bảo đảm tỷlệ hợp lý người trong danh sách chính thức những người được giới thiệu ứng cửđại biểu Hội đồng nhân dân là người dân tộc thiểu số, phù hợp với đặc điểm, cơcấu dân số của từng địa phương. Quan tâm đến những dân tộc thiểu số trong nhiềukhóa chưa có người tham gia vào hoạt động của Hội đồng nhân dân;

+ Phấn đấuđạt tỷ lệ người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân là ngườingoài Đảng không thấp hơn 10% tổng số người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hộiđồng nhân dân;

+ Phấn đấuđạt tỷ lệ người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân là đại biểutrẻ tuổi (dưới 40 tuổi) không thấp hơn 15% tổng số người được giới thiệu ứng cửđại biểu Hội đồng nhân dân;

+ Phấn đấuđạt tỷ lệ từ 30% trở lên đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2016-2021 tái cửđại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2021 - 2026 ở từng cấp;

+ Giảm tỷ lệngười được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân công tác ở các cơ quanquản lý nhà nước so với nhiệm kỳ 2016 - 2021;

+ Việc phânbổ người được giới thiệu ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2021 - 2026tại các đơn vị bầu cử phải bảo đảm công bằng, bình đẳng; bảo đảm tương quan hợplý với tỷ lệ dân số giữa các đơn vị hành chính trực thuộc, giữa các thôn, tổdân phố.

Thamkhảo:

Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đạibiểu Hội đồng nhân dân 2015

Chỉ thị 45-CT/TW ngày 20/6/2020 về lãnh đạo cuộc bầucử đại biểu Quốc hội khoá XV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệmkỳ 2021-2026 do Ban Chấp hành Trung ương ban hành;

Nghị quyết 1187/NQ-UBTVQH14 ngày 11/01/2021 về Hướng dẫn việc xác định dựkiến cơ cấu, thành phần và phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểuHội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 – 2026.