Câu hỏi: Pháp luật quy định như thế nào về nguyên tắc lập danh sách cử tri?

Trả lời:

Theo Điều 29 Luật Bầu cử đại biểu Quốchội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015, nguyên tắc lập danh sách cử tri được quy định như sau:

Mọi công dân có quyền bầu cử đều được ghi tên vào danh sách cử trivà được phát thẻ cử tri, trừ các trường hợp như sau: Người đang bị tước quyềnbầu cử theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, người bịkết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang chấp hành hìnhphạt tù mà không được hưởng án treo, người mất năng lực hành vi dân sự thìkhông được ghi tên vào danh sách cử tri.

Mỗi công dân chỉ được ghi tên vào một danh sách cử tri ở nơi mìnhthường trú hoặc tạm trú.

Cử tri là người tạm trú và có thời gian đăng ký tạm trú tại địaphương chưa đủ 12 tháng, cử tri là quân nhân ở các đơn vị vũ trang nhân dânđược ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồngnhân dân cấp tỉnh, cấp huyện ở nơi tạm trú hoặc đóng quân.

Công dân Việt Nam ở nước ngoài trở về Việt Nam trong khoảng thời gian từ sau khi danh sách cử tri đãđược niêm yết đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ, thì đến Ủy ban nhân dân cấp xã xuất trình Hộ chiếucó ghi quốc tịch Việt Nam để được ghi tên vào danh sách cử tri và nhận thẻ cửtri bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện,cấp xã (nếu xuất trình tại nơi đăng ký thường trú) hoặc bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấptỉnh, cấp huyện (nêu xuất trình tại nơi đăng ký tạm trú).

Cử tri là người đang bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hànhbiện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc được ghitên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dâncấp tỉnh nơi người đó đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành biện pháp đưavào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Câu hỏi: Những trườnghợp nào thì không được ghi tên, xóa tên hoặc bổ sung tên vào danh sách cử tri?

Trả lời:

Theo quy định tại Điều 30 Luật Bầu cửđại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015, những trường hợp sau đâykhông được ghi tên, xóa tên hoặc bổ sung tên vào danh sách cử tri:

- Người đang bị tước quyền bầu cử theo bản án,quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật, người bị kết án tử hình đangtrong thời gian chờ thi hành án, người đang chấp hành hình phạt tù mà khôngđược hưởng án treo, người mất năng lực hành vi dân sự thì không được ghi tênvào danh sách cử tri.

- Người thuộc các trường hợp quy định tại khoản1 Điều này nếu đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ được khôi phục lạiquyền bầu cử, được trả lại tự do hoặc được cơ quan có thẩm quyền xác nhận khôngcòn trong tình trạng mất nănglực hành vi dân sự thì được bổ sung vào danh sách cử tri và được phát thẻ cửtri theo quy định tại Điều 29 của Luật này.

- Trong thời gian từ sau khi danh sách cử tri đãđược niêm yết đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ, những người thay đổinơi thường trú ra ngoài đơn vị hành chính cấp xã nơi đã được ghi tên vào danhsách cử tri thì được xóa tên trong danh sách cử tri ở nơi cư trú cũ và bổ sungvào danh sách cử tri tại nơi thường trú mới để bầu đại biểu Quốc hội, đại biểuHội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã; những người chuyển đến tạm trú ởnơi khác với đơn vị hành chínhcấp xã mà mình đã được ghi tên vào danh sách cử tri và có nguyện vọng tham giabầu cử ở nơi tạm trú mới thì được xóa tên trong danh sách cử tri ở nơi cư trúcũ và bổ sung vào danh sách cử tri tại nơi tạm trú mới để bầu đại biểu Quốchội, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện.

- Cử tri là người đang bị tạm giam, tạm giữ,người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cainghiện bắt buộc, nếu đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ mà được trả tựdo hoặc đã hết thời gian giáo dục bắt buộc, cai nghiện bắt buộc thì được xóatên trong danh sách cử tri ở nơi có trại tạm giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơsở cai nghiện bắt buộc, được bổ sung vào danh sách cử tri tại nơi đăng kýthường trú để bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấphuyện, cấp xã hoặc được bổ sung vào danh sách, cử tri tại nơi đăng ký tạm trúđể bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện.

- Người đã có tên trong danh sách cử tri mà đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu bịTòa án tước quyền bầu cử, phải chấp hành hình phạt tù hoặc mất năng lực hành vidân sự thì Ủy ban nhân dân cấpxã xóa tên người đó trong danh sách cử tri và thu hồi thẻ cử tri.

Câu hỏi: Ai là người có thẩm quyền lập danh sách cử tri?

Trả lời:

Theo Điều 31 Luật Bầu cử đại biểu Quốchội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015, thẩm quyền lập danh sách cử tri được quy định như sau:

- Danh sách cử tri do Ủy ban nhândân cấp xã lập theo từng khu vực bỏ phiếu. Đối với huyện không có đơn vị hànhchính xã, thị trấn thì Ủy ban nhândân huyện có trách nhiệm lập danh sách cử tri theo từng khu vực bỏ phiếu.

- Danh sách cử tri trong đơnvị vũ trang nhân dân do chỉ huy đơn vị lậptheo đơn vị vũ trang nhân dân để đưa vào danh sách cử tri của khu vực bỏ phiếunơi đơn vị đóng quân. Quân nhân có hộ khẩu thường trú ở địa phương gần khu vực đóngquân có thể được chỉ huy đơn vị cấp giấy chứng nhận để được ghi tên vào danhsách cử tri và tham gia bỏ phiếu ở nơi thường trú. Khi cấp giấy chứng nhận, chỉhuy đơn vị phải ghi ngay vàodanh sách cử tri tại đơn vị vũ trang nhân dân bên cạnh tên người đó cụm từ “Bỏphiếu ở nơi cư trú”.

Câu hỏi: Thời điểm nào niêm yết danh sách cử tri?

Trả lời:

Theo Điều 32 Luật Bầu cử đại biểu Quốchội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015, việc niêm yết danh sách cử tri sẽ diễn ra chậmnhất là 40 ngày trước ngày bầu cử, cơ quan lập danh sách cử tri niêm yết danhsách cử tri tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xãvà tại những địa điểm công cộng của khu vực bỏ phiếu, đồng thời thông báo rộngrãi danh sách cử tri và việc niêm yết để Nhân dân kiểm tra.

Câu hỏi: Pháp luậtquy định như thế nào trong việc khiếu nại về danh sách cử tri?

Trả lời:

Theo Điều 33 Luật Bầu cử đại biểu Quốchội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015, khi kiểm tra danh sách cử tri, nếu phát hiện có sai sót thì trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày niêmyết, công dân có quyền khiếu nại với cơ quan lập danh, sách cử tri. Cơ quan lậpdanh sách cử tri phải ghi vào sổ những khiếu nại đó. Trong thời hạn 05 ngày kểtừ ngày nhận được khiếu nại, cơ quan lập danh sách cử tri phải giải quyết vàthông báo cho người khiếu nại biết kết quả giải quyết. Trường hợp người khiếunại không đồng ý về kết quả giải quyết khiếu nại hoặc hết thời hạn giải quyếtmà khiếu nại không được giải quyết thì có quyền khởi kiện tại Tòa án nhân dântheo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.

Tham khảo:

Luật bầu cử đại biểu Quốc hộivà đại biểu Hội đồng nhân dân 2015.