Sau khi Quốc hội ban hành Luật tố cáo năm 2018, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai thực hiện; ban hành nghị định quy định chi tiết một số điều và biện pháp tổ chức thi hành Luật tố cáo; nghị định về tố cáo và giải quyết tố cáo trong quân đội nhân dân, công an nhân dân; đồng thời các bộ ngành, địa phương xây dựng kế hoạch, tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về tố cáo; các đơn vị truyền thông tăng cường đăng tải giới thiệu các nội dung cơ bản, nhất là những điểm mới của Luật... Thông qua tổ chức thi hành Luật tố cáo năm 2018 nói riêng và triển khai thực hiện Quy định số 11-QĐi/TW ngày 18/02/2019 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân; triển khai kết luận, kiến nghị của Ủy ban thường vụ Quốc hội tại các báo cáo giám sát và sự quyết tâm, quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp của các cơ quan từ Trung ương đến địa phương đã làm cho tình hình khiếu nại, tố cáo trên phạm vi cả nước có những chuyển biến nhất định theo hướng giảm hơn so với năm trước trên hầu hết các chỉ tiêu cơ bản. Kết quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, tạo sự ổn định chính trị - xã hội và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội.  

 

Tuy vậy, tình hình khiếu nại, tố cáo năm 2019 của công dân vẫn diễn biến phức tạp trên một số lĩnh vực như: liên quan đến lĩnh vực môi trường (việc quy hoạch, xây dựng, vận hành nơi tập kết, nhà máy xử lý rác thải; việc xả thải của doanh nghiệp tại một số khu công nghiệp; việc quy hoạch, xây dựng nghĩa trang; khai thác tài nguyên, khoáng sản, dự án điện năng lượng gió, mặt trời); liên quan đến đất nông - lâm trường  ở một số tỉnh; liên quan đến quyền của người mua nhà ở một số dự án sai phép, nhà ở trong các khu nghỉ dưỡng… Đáng chú ý là một số vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, đầu tư xây dựng khu đô thị, khu công nghiệp có quy mô lớn nhưng việc xem xét, giải quyết quyền lợi của người bị thu hồi đất chưa thấu đáo, kịp thời nên tiếp tục diễn ra rất gay gắt.

Hầu hết khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp là các vụ việc cũ chưa được giải quyết dứt điểm hoặc những vụ việc đã được cơ quan nhà nước giải quyết hết thẩm quyền, các cấp, ngành kiểm tra rà soát nhưng công dân không đồng ý tiếp tục khiếu kiện với thái độ bức xúc, gay gắt. Số liệu báo cáo của các bộ, ngành, địa phương cho thấy, so với năm 2018, tuy tổng số đơn thư các loại (khiếu nại, tố cáo; kiến nghị, phản ánh) giảm 6,1%, số đoàn đông người giảm 0,86%, số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính nhà nước giảm 2,8% nhưng số lượt công dân đến các cơ quan nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh tăng 4,3%. 

Cụ thể, theo Báo cáo Số: 452/BC-CP ngày 09/10/2019 của Chính Phủ về Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2019, tình hình khiếu nại 2019 so với năm 2018 giảm 4,4% số đơn và giảm 1% số vụ việc thuộc thẩm quyền. Số đơn khiếu nại về lĩnh vực đất đai tiếp tục chiếm đa số trong tổng số đơn khiếu nại (66,9% tăng 5,1% so với năm 2018), trong đó tập trung chủ yếu vào các vấn đề như: thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, khiếu nại, tranh chấp đất đai có nguồn gốc là đất do nông, lâm trường quản lý, liên quan đến sử dụng đất an ninh, quốc phòng, việc chuyển đổi mô hình chợ truyền thống, khiếu kiện, tranh chấp tại các dự án bất động sản, thu phí tại các trạm BOT, v.v…; khiếu nại trong lĩnh vực tư pháp chiếm 4,6%, về chính sách, chế độ cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, người có công chiếm 6%, còn lại là các lĩnh vực khác.

Về tố cáo, so với năm 2018 giảm 11,4% số đơn nhưng tăng 3,8% số vụ việc thuộc thẩm quyền. Nội dung chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý làm trái trong quản lý, thực thi công vụ; bao che cho cấp dưới gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức và Nhà nước; một số trường hợp người khiếu nại chuyển sang tố cáo, chủ yếu là do kết quả giải quyết khiếu nại chưa đáp ứng được nguyện vọng của người khiếu nại. Trong tổng số đơn tố cáo, nội dung tố cáo trong lĩnh vực hành chính chiếm tỉ lệ 66,6% (tăng 7,6% so với năm 2018); tố cáo trong lĩnh vực tư pháp chiếm tỉ lệ 5,1%, chủ yếu là tố cáo cán bộ các cơ quan tiến hành tố tụng thiếu khách quan trong giải quyết các vụ án; tố cáo cán bộ, công chức có hành vi tham nhũng chiếm tỉ lệ 1,9%.