Về khái quát, so với trước đây, quyền giám sát của công dân trong giai đoạn hiện nay được tôn trọng, có điều kiện bảo đảm thực hiện tốt hơn, được thực hiện trong thực tế đầy đủ và sâu sắc hơn; trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức trong việc bảo đảm quyền giám sát của công dân có nhiều tiến bộ.

Trên các phương diện cụ thể, quyền giám sát của công dân thông qua kiến nghị, phản ánh tăng về số lượng, giá trị thông tin ngày càng nhiều, phản ánh nhận thức, trách nhiệm của công dân đối với các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội hay dân sinh có sự thay đổi tích cực. Khiếu nại, tố cáo của công dân thực sự đã trở thành phương thức bảo vệ quyền, lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Giám sát của công dân thông qua báo chí có sự phát triển nhanh chóng và ngày càng tỏ ra hiệu quả. Tiếng nói của công dân thông qua báo chí tạo ra dư luận, sức ép lớn buộc các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức phải tiến hành xác minh, giải quyết, thông qua đó nhiều cán bộ, công chức bị xử lý, tài sản nhà nước được thu hồi, quyền lợi của công dân được bảo đảm, người tốt được tuyên dương. Ở cơ sở, giám sát của công dân thông qua thực hiện dân chủ ở cơ sở có nhiều tiến bộ, đi vào chiều sâu. Phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” được cụ thể hóa trên nhiều lĩnh vực ở cơ sở; phát huy được vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân tham gia bàn bạc những công việc của địa phương, đất nước; góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật, hương ước, quy ước, góp ý xây dựng Đảng, chính quyền, tham gia giám sát hoạt động của cán bộ, công chức, đảng viên ở khu dân cư. Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng, tổ hòa giải ở cơ sở nhiều nơi hoạt động hiệu quả, phát huy được dân chủ trực tiếp của nhân dân tại địa bàn dân cư.

Mặc dù có được một số kết quả, thực hiện pháp luật về quyền giám sát của công dân còn nhiều hạn chế. Giám sát của công dân thông qua kiến nghị, phản ánh còn yếu, chưa phát huy hết hiệu quả. Còn tình trạng xảy ra tình trạng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm của các cơ quan với nhau hoặc giải quyết không tới nơi, tới chốn hoặc hướng dẫn sai địa chỉ gây mất thời gian, lòng vòng, làm bức xúc của người dân thêm gia tăng. Bên cạnh đó, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức còn lúng túng, chậm, chưa dứt điểm làm cho vụ việc kéo dài; còn một số trường hợp giải quyết không đúng pháp luật. Giám sát thông qua báo chí, các phương tiện thông tin đại chúng còn vướng mắc ở việc kiểm chứng thông tin báo chí còn chậm, độ chính xác chưa cao. Giám sát của công dân thông qua thực hiện dân chủ ở cơ sở còn mang tính hình thức, chưa thực sự hiệu quả. “Hoạt động giám sát của Mặt trận và nhân dân đối với chính quyền mặc dù đã có chuyển biến nhất định nhưng chất lượng còn thấp, hiệu quả giám sát chưa cao, nhất là giám sát việc xây dựng các công trình do ngân sách Nhà nước đầu tư ở cơ sở và giám sát việc thực hiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo” [6, tr. 97].

      3.1. Nguyên nhân chủ quan: Hệ thống pháp luật còn hạn chế, bất cập, chồng chéo. Nhận thức của các cơ quan nhà nước, đội ngũ cán bộ, công chức, công dân và xã hội đối với quyền giám sát của công dân mới dừng lại ở mức độ nhất định, chưa thống nhất, chưa đồng đều và thực sự rõ nét. Tính công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình trong hoạt động của bộ máy nhà nước còn nhiều bất cập, hình thức, còn tình trạng lợi dụng quy định bảo vệ bí mật nhà nước để bưng bít thông tin. Quyết tâm chính trị trong bảo đảm quyền giám sát của công dân có khi, có nơi còn chưa cao, thậm chí còn tình trạng lo sợ việc khó kiểm soát.

       3.2. Nguyên nhân khách quan: quyền giám sát của công dân có phạm vi rộng lớn, nội dung đa dạng, hình thức thể hiện phong phú, ranh giới giữa các quyền hiện nay chưa thực sự rõ ràng đã gây khó khăn cho việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật. Công cuộc đổi mới đất nước chưa dài nên nhiều quy định cũ, mô hình cũ không phù hợp nhưng chưa kịp huỷ bỏ. Điều đó nằm ngay ở cả trong các quy định pháp luật, tổ chức bộ máy nhà nước và các yếu tố bảo đảm thực hiện quyền giám sát. Mặt khác, các yếu tố phong tục, tập quán, nếp sống, trình độ dân trí, mức độ hiểu biết pháp luật còn chi phối, ảnh hưởng nhiều đến tác phong, hành xử của mọi thành viên trong xã hội khiến cho việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật về quyền giám sát của công dân chưa đạt được yêu cầu như mong muốn.